Dobór odpowiedniego masztu

W zamierzchłych czasach początku rozwoju windsurfingu, kwestia doboru właściwego masztu praktycznie nie istniała. Żagle były proste, a maszty uniwersalne. Choć jednoczęściowe, ciężkie i dość toporne w konstrukcji, nikt nie przejmował się ich charakterystyką ugięcia, sztywnością czy innymi technicznymi detalami. Po prostu pasowały i działały. Dziś, kiedy doczekaliśmy się niesamowicie zaawansowanych technologicznie pędników, maszt i żagiel muszą stanowić idealnie spasowaną całość. Dlatego dobór odpowiedniego masztu do danego żagla jest jednym z najistotniejszych etapów kompletowania własnego sprzętu. Można kupić nawet najlepszy i najdroższy żagiel, ale ze źle dobranym masztem będzie on działać gorzej od o połowę tańszego, jednak dobrze spasowanego kompletu. Oto kilka informacji ułatwiających rozeznanie w świecie współczesnych masztów!

Długość

Gdy kupujemy nowy żagiel, w pierwszej kolejności powinniśmy sprawdzić jak długi maszt jest do niego zalecany. Szybko zauważycie, że długość zalecanego masztu jest krótsza od wymienionej w specyfikacji żagla długości kieszeni masztowej. Wynika to z tego, że maszty do windsurfingu produkuje się masowo w kilku standardowych długościach, natomiast żagle szyte są w dowolnych rozmiarach. Ponieważ zbyt długi maszt jest większym złem dla pracy całego pędnika, przyjęło się, że do żagli stosujemy nieco krótsze maszty, a brakujące centymetry nadrabiamy specjalnymi przedłużkami, wtykanymi w podstawę masztu. Dlatego w opisach technicznych każdego żagla znajdziemy takie pozycje jak: długość kieszeni masztowej, długość zalecanego masztu oraz długość wymaganej przedłużki.

Sztywność

W dawnych czasach maszty dostępne przeważnie w jednej długości, natomiast mogły różnić się sztywnością. Dziś mamy odwrotną sytuację - producenci oferują różne długości, jednak starają się zachowywać podobną sztywność dla danego rozmiaru. Dlatego w aktualnych specyfikacjach żagli przeważnie nie znajdziemy już tego parametru. Wystarczy kierować się długością masztu by otrzymać odpowiednią sztywność.

Charakterystyka ugięcia

Choć maszty mogą mieć tę samą długość i sztywność, mogą różnić się sposobem w jaki się wyginają. Wyróżniamy trzy podstawowe charakterystyki ugięcia:

• Flex Top - maszty, w których górna część wygina się mocniej od dolnej
• Hard top - górna część jest mniej wygięta od dolnej
• Constant Curve - maszty o mniej więcej równomiernym ugięciu na obu końcach​

Producenci żagli bardzo rzadko wyraźnie opisują wymaganą charakterystykę ugięcia masztu, przez co wielu windsurferów nie zwraca na to należytej uwagi, kierując się jedynie zalecaną długością. To niestety poważny błąd, mogący prowadzić do kompletnego niespasowania pracy masztu z żaglem. Skutkiem takiego pomieszania może być np. brak profilu w żaglu albo zbyt mocno pofałdowany link wolny, co bardzo poważnie ogranicza osiągi żagla. Często później słyszymy narzekania, że jakiś żagiel generuje słabą moc, albo bardzo szybko zaczyna szarpać i jest niestabilny. W większości przypadków jest to właśnie wina dobrania masztu o złej charakterystyce. Jak tego uniknąć? Najprostszym sposobem jest kupno zlecanego masztu przez producenta danego żagla. Wtedy mamy pewność, że i żagiel i maszt zostały doskonale dopasowane. Można też skorzystać z oferty firmy Unifiber, która specjalizuje się w produkcji masztów o różnej charakterystyce, a w celu ułatwienia wyszukania tego właściwego modelu, publikuje specjalną tabelę z charakterystykami ugięć masztów preferowanych przez różnych producentów żagli.

Procent węgla

Węgiel jest takim cudownym środkiem na poprawę właściwości masztu. Im więcej % węgla, tym maszt jest lżejszy i… szybszy! Każdy maszt pracuje na wodzie, wychylając się podczas żeglugi na różne strony, by po chwili wrócić do pierwotnej pozycji. O tym jak szybko nastąpi ten powrót decyduje właśnie procentowy udział węgla w maszcie. Im krócej trwa takie wychylenie masztu, tym żagiel lepiej pracuje, ponieważ każde większe wygięcie deformuje jego kształt i profil. Najtańsze maszty windsurfingowe zawierają około 30 % węgla, najdroższe i najbardziej wyczynowe - 100%. Jeśli dopiero zaczynam przygodę z windsurfingiem i mamy zwykły szkoleniowy żagiel, wystarczy nam tani maszt z minimalnym udzialem węgla. W przypadku rekreacyjnych żagli dla średnio zaawansowanych windsurferów, polecane są maszty od 60 do 80 % węgla. Natomiast najbardziej wyczynowe żagle nie obejdą się bez pełnowęglowych masztów.

Średnica masztu

Ostatnim elementem w naszym poszukiwaniu idealnego masztu będzie wybór średnicy masztu. Obecnie na rynku dostępne są dwa rodzaje masztów: o standardowej średnicy (SDM - Standard Diameter Mast) i zredukowanej (RDM - Reduced Diameter Mast). Maszty SDM charakteryzują się większą średnicą rury masztu, szczególnie w dolnej części, oraz cieńszą grubością ścianek. Oferują mniejszą wagę i bardziej dynamiczną pracę, stąd są preferowane w wyczynowych żaglach do slalomu i racingu. Z kolei maszty RDM pracują bardziej elastycznie, sprawiając, że żagiel wydaje się nieco miększy i łatwiejszy w kontroli przy silniejszym wietrze. Ich największą zaletą jest większa wytrzymałość na złamania, wynikająca z grubszej budowy ścianek. Choć są trochę cięższe od masztów SDM, dzięki mniejszej średnicy rurek sprawiają przyjemniejsze wrażenie podczas manewrów i ułatwiają chwyt dłonią za maszt. Głównie stosowane są w żaglach wave, freestyle, freeride i niekiedy nawet w bardziej wyczynowych modelach do slalomu.

Podsumowanie

Choć wybór masztu wydaje się trochę skomplikowany, naprawdę warto poświęcić trochę czasu na rozeznanie tego tematu. Skompletowanie dobrze dobranego pędnika jest gwarancją zadowolenia z windsurfingu, a przecież na tym nam gównie zależy! Nie warto oszczędzić stosunkowo niewielkiej sumy pieniędzy kupując byle jaki maszt, by później cały sezon męczyć się z żaglem na wodzie!

Jeśli chcesz zagłębić się bardziej w tematykę masztów polecamy artykuł: How Mast Bend Curve Influences Sail Behavior (od Unifiber.net).

Jeżeli masz jakiekolwiek pytania lub potrzebujesz dodatkowej pomocy skontaktuj się z nami.

EASY / SURF Team